पौराणिक कथा सांगते. क्रौंच पक्षाची जोडी रासक्रिडा करीत असता, निषादाने नेम साधला व एकास घायाळ केले. तो तडपडू लागला. जवळून त्याच वेळी महान ऋषी वाल्मिकी जात होते. ते करुण दृष्य बघतांच त्याच्या तोंडून जे शब्द बाहेर पडले ते पद्य रुपातले होते.
” मा निषाद प्रतिष्ठां त्वमगमः शाश्वतीः समाः
यत् क्रौंचमिथुनादेकमवधीः काम मोहितम् ”
(जगातले तेच प्रथम पद्यकाव्य समजले गेले.)
क्रौंच पक्षाला मुजरा
कारुण्यामधूनी उगम पावला
आद्य काव्याचा झरा
वंदन करितो क्रौंच पक्षा
घे मानाचा मुजरा १
गमविले नाहीं व्यर्थ प्राण ते
निषाधबाणा पोटीं
टिळा लावला काव्येश्वरीनें
मानानें तुझ्या ललाटीं २
ह्रदयस्पर्शी जी घटना घडली
तडफड तव होतां
कंठ दाटूनी शब्द उमटले
पद्यरुप घेतां ३
उगम पावतां काव्यगंगा ही
वाहू लागली भूलोकी
वाल्मिकी, व्यास, ज्ञानोबा,तुका
अशांचे आली मुखी ४
काव्यप्रवाह हा सतत वाहे
कितीक जणांच्या शब्दातूनी
अंशरुपानें काव्येश्वरी ही
बरसे व्यक्त होऊनी ५
(कविता)
डॉ. भगवान नागापूरकर
९००४०७९८५०
जीवनाच्या रगाड्यातून 